Frontotemporale dementie

Wat is frontotemporale dementie (FTD)?

De meest voorkomende vorm van dementie is de ziekte van Alzheimer: zo'n 70% van de mensen met dementie heeft deze ziekte. De ziekte van Alzheimer is echter niet de enige vorm van dementie: er bestaan nog ruim vijftig andere soorten dementie, die over het algemeen een stuk minder bekend zijn dan de ziekte van Alzheimer. Frontotemporale dementie is hier een voorbeeld van. Ook deze vorm van dementie komt relatief vaak voor. Op deze pagina geven we een kort overzicht van de oorzaken, symptomen, behandeling en verloop van frontotemporale dementie.

Wat is de oorzaak van frontotemporale dementie?

Onze hersenen bestaan uit verschillende gebieden, die allemaal een andere functie hebben. De frontaalkwab regelt ons gedrag. We gebruiken dit deel van de hersenen bijvoorbeeld op het moment dat we een beslissing maken of als we een plan(ning) maken. De temporaalkwab regelt onze taal- en spraakvaardigheden. De frontaalkwab en temporaalkwab bestaan - net zoals de rest van de hersenen - uit zenuwcellen. Als de zenuwcellen in deze hersengebieden afsterven, spreken we van frontotemporale dementie.

Wat zijn de symptomen van frontotemporale dementie?

De symptomen van frontotemporale dementie hangen af van het hersengebied dat beschadigd is geraakt. Er kunnen drie vormen van frontotemporale dementieworden onderscheiden.

• De gedragsvariant. Bij personen met de gedragsvariant van frontotemporale dementie is er een gedragsverandering zichtbaar. Deze personen gaan zich vaak impulsief, dwangmatig en/of ongevoelig gedragen, terwijl ze dat in het verleden niet deden. Ook kunnen zij moeite krijgen met plannen en organiseren.
• De taalvariant. Iemand die de taalvariant van frontotemporale dementie heeft, krijgt steeds meer moeite met taal. Hij of zij krijgt steeds meer moeite met grammatica en krijgt een kleinere woordenschat. Ook de spreekvaardigheid gaat achteruit.
• De motoriekvariant. Personen met deze variant van frontotemporale dementie krijgen moeilijkheden met bewegen. Hun spieren worden zwakker, en hun bewegingen worden steeds stijver. Ook ontstaan er vaak evenwichtsproblemen.

Hoe wordt frontotemporale dementie behandeld?

Het is helaas op dit moment nog niet mogelijk om frontotemporale dementie te genezen. Het is wel mogelijk om de symptomen te verminderen en de kwaliteit van leven te behouden en/of te verbeteren. Zo kan medicatie bijvoorbeeld een oplossing bieden voor angst, hallucinaties en slaapproblemen.

Het verloop van frontotemporale dementie

Het verloop van deze ziekte is eigenlijk niet te voorspellen: sommigen gaan snel achteruit, terwijl de ziekte zich bij anderen geleidelijk en op een laag tempo ontwikkelt. In de beginfase van de ziekte is er een duidelijk onderscheid tussen de drie varianten van frontotemporale dementie. Naarmate de ziekte vordert, wordt het onderscheid tussen de varianten steeds vager. Zo krijgen personen met gedragsproblemen bijvoorbeeld steeds meer moeite met taal en spraak, en zijn er bijvoorbeeld ook bij mensen met de motoriekvariant gedragsveranderingen zichtbaar. Na een aantal jaar gaan de meeste mensen met frontotemporale dementie steeds sneller achteruit.